Haziran ayı Lizbon’da sadece yazın başlangıcı değil, aynı zamanda şehrin ruhunu en renkli haliyle ortaya koyduğu zamanlardan biri. Rengarenk süslemeler, sokaklarda yankılanan pimba şarkıları, kömür ateşinde pişen sardalyalar ve her köşe başında bir başka “arraial” yani halk partisi… Tüm bunlar Santo António Festivali!
Kimdir Santo António ve Neden Kutlanır?
Santo António, 12. yüzyılda Lizbon’da varlıklı bir ailede doğmuş bir Katolik rahip. Kayıp eşyaların, aşkın ve evliliğin azizi olarak tanınıyor. Hatta Lizbonlular arasında “evlendiren aziz” olarak da biliniyor. Kendisine Tinder’ın atası ya da bizde ki daha bilinen şekliyle ‘Tellibaba’ diyebiliriz. 🙂
İlginç bir şekilde, Lizbon’un resmi azizi Aziz Vicente olsa da, kalplerdeki yer Santo António’ya ait. Bu yüzden her yıl 12 Haziran gecesi tüm şehir onun onuruna sabaha kadar kutluyor.
Asıl ilginç olan, Lizbon’un resmi azizi olan São Vicente için büyük bir etkinlik yapılmaması. Tüm ilgi Santo António’ya kaymış nedense. Onun adına düzenlenen festival, Santos Populares adıyla da anılır ve Lizbonluların en sevdiği etkinliklerden biri.
Santo António Festivalinde Bizi Neler Bekliyor?
Santo António Festivali aslında daha geniş kapsamlı “Santos Populares” etkinliklerinin bir parçası. Haziran boyunca süren bu kutlamalarda, özellikle Alfama, Graça, Bica ve Mouraria gibi eski mahallelerde her sokak parti havasına bürünüyor.
12 Haziran gecesi en yoğun ve eğlenceli anlar yaşanıyor. Avenida da Liberdade’deki Marchas Populares geçidi, rengârenk kostümler ve dans gösterileriyle büyük ilgi görüyor. Sonrasında halk, şehrin farklı köşelerindeki sokak partilerine dağılırken, kentin her yanı müzik, dans ve mangal dumanına bürünüyor.
12 Haziran’da Neler Olur?
Güne damgasının vuran en önemli olay bence 16 çiftin tamamen belediyenin sponsorluğunda evlendirilmesi. Alyanslarından balayına kadar her şeyi belediye karşılıyor.
Törenler 10.30 belediye nikahı ile başlıyor. Noble Hall of the City Hall (civil weddings) yani Belediye Sarayında gerçekleşen törenleri izlemek ücretsiz. Ardından çiftler 14.00’de Sé Katedrali’nde dini tören gerçekleşiyor. Törende öğrendiğime göre kiliseye giriş için bilet satışı oluyormuş. Fakat bilmediğim için tüm töreni dışardan dev ekrandan izledim. Tabi Gelin ve damadın geliş ve gidişlerini canlı canlı hem de en önden izleme şansım da oldu. 🙂
Asıl eğlence gün batımından sonra başlıyor. Saat 21:00 sularında Avenida da Liberdade üzerinde renkli geçit töreni olan Marchas Populares izlenebilir. Ardından Alfama, Graça, Bica gibi mahallelerde sabaha kadar sürecek sokak partilerine geçilir. Biz saat 21.00 hazır bekliyorduk ama sınırlı sayıdaki koltuklara daha gündüzden herkes gelip oturmuştu. Ve gösteriler de bu koltukların önünde gerçekleştiği için seyretmek oldukça güç oldu. Oldukça yoğun bir kalabalığın içinde kaldık. Seneye bir kaç saat öncesinden de olsa gelip bu koltuklarda oturmak istiyorum!
Bu gösteriler aynı zamanda bir yarışma. Her mahalle kendine has özelliklerine uygun kıyafetler ile gösteriler yaptı. Bu hem bir prestij meselesi hem de kazanan mahalleye para ödülü veriliyormuş.
Öne Çıkan Etkinlikler:
• Marchas Populares: 12 Haziran akşamı Avenida da Liberdade’de yapılan renkli geçit törenidir. Mahalleler kıyasıya yarışır.
• Kitlesel Nikah Töreni (Mass Wedding – Santo Casamenteiro): 1958’den beri süren bu gelenekte, belediye 12 Haziran’da 16 çifti evlendiriyor. Nikâh töreni Sé Katedrali ve Belediye Binası arasında yapılıyor.
13 Haziran’da Sé Katedrali’nde Duygusal Bir Anma: Santo António Ayini
Santo António sadece eğlenceli sokak festivalleriyle değil, aynı zamanda derin dini anlamıyla da Lizbon halkının kalbinde yer alıyor. Bu nedenle, kutlamaların zirveye ulaştığı gün olan 13 Haziran, onun doğum günü olması sebebiyle çok özel bir törene sahne oluyor.
Her yıl, 13 Haziran 2025 günü saat 15:00’te, Santo António’nun doğduğu yer olan Sé Katedrali’nde (Lizbon Katedrali) geleneksel bir ayin (missa solene) düzenleniyor. Bu tören, hem dini hem de kültürel öneme sahip ve yerel halkın yanı sıra turistler tarafından da büyük ilgi görüyor. Ayine Lizbon Belediye Başkanı, şehir protokolü, ruhani liderler ve halktan yüzlerce kişi katılıyor.
Katedralin etkileyici Romanesk mimarisi içinde gerçekleşen bu ayin, sadece bir ibadet anı değil, aynı zamanda Lizbon’un köklü tarihine duyulan saygının da ifadesi. Ayin sırasında Aziz’in heykeli taşınıyor, dualar ediliyor ve bazen ayinin sonunda, şehirdeki genç çiftler için sembolik bir kutsama yapılıyor.
Eğer Lizbon’da bu tarihlerde bulunuyorsanız, bu ayine katılarak festivalin manevi boyutunu bizzat deneyimlemenizi kesinlikle öneririm. Katedral, Alfama bölgesinde yer aldığı için ulaşımı kolay. Metro ile Terreiro do Paço durağında inip birkaç dakika yürüyerek ulaşabilirsiniz 🙂 Haritada görmek için tıklayın:🔗Sé de Lisboa (Lizbon Katedrali) Konumu – Google Haritalar
🎁 Fesleğen ve Aşk Şiirleri: Santo António’nun Romantik Geleneği
Santo António sadece kaybolan eşyaların değil, aynı zamanda aşkın ve evliliğin azizi olarak biliniyor. Bu nedenle 12–13 Haziran geceleri, aşıklar birbirine fesleğen bitkisi (Portekizce: manjerico) hediye ediyorlar. Ancak bu sıradan bir saksı fesleğen değil!
Fesleğenin küçük, yuvarlak formda olması ve üzerine renkli krep kağıdından yapılmış süslemeler ile birlikte bir sevgi şiiri (quadra) iliştirilmesi geleneğin ayrılmaz parçası. Bu şiirler genellikle esprili, duygusal veya flörtöz oluyor. Fesleğen verildiği kişiye karşı duyulan ilgiyi ifade etmenin tatlı bir yolu.
Gelenekteki İnançlar:
-
Fesleğen doğrudan koklanmaz! Portekizliler onun narin olduğunu düşünür ve koklamak için doğrudan burna götürmek yerine, parmakla yapraklara dokunup kokuyu öyle alırlar.
-
Aşıkların birbirine fesleğen vermesi, ilişkilerinin uzun ömürlü ve mutlu olacağına inanılır.
-
Manjerico’nun, evde uzun süre canlı kalması o ilişkinin geleceği hakkında “ipucu” sayılır!
Manjerico Nereden Alınır?
Festival boyunca Lizbon’un her köşesinde bu sevimli bitkilerden satılıyor. Özellikle Alfama, Graça ve Bica gibi mahallelerde küçük tezgahlarda rengarenk manjerico saksılarına rastlamak mümkün.
En Güzel Arraial (Sokak Partisi) Noktaları:
• Bica – Largo de Santo Antoninho
• Graça – Largo da Graça, Vila Berta
• Principe Real – São Pedro de Alcântara manzarası
• Alfama – São Miguel, Magalhães, Rua do Capelão çevresi
• Mouraria – Largo da Severa ve çevresi
Ne Yenir?
• Sardalya Ekmek Arası (Sardinhas Assadas): Kızarmış sardalyalar, ekmek üzerinde servis edilir.
• Caldo Verde: Patatesli, lahanalı, chorizolu sıcak bir çorba.
• Bifana: Domuz biftekli sandviç, hardal veya piri piri ile servis edilir.
Katılacaklara Küçük İpuçları:
- Nakit para alın: Çoğu sokak satıcısı kart kabul etmiyor.
- Erken gidin: Geç kalırsanız oturacak yer bulmanız zor.
- Rahat ayakkabı giyin: Tüm gece ayakta olacaksınız.
- Sabırlı olun: Kalabalık büyük ama keyfi de bir o kadar büyük!
Santo António Gecesi, sadece bir dini etkinlik değil; aynı zamanda Lizbon’un sıcakkanlı, içten ve yaşama sevinciyle dolu karakterini tam anlamıyla yansıtan bir deneyim. Eğer bu tarihlerde Lizbon’da olacaksanız, kesinlikle bu festivale en az bir gece katılmalısınız. Ve unutmayın, o gece kaybolsanız bile, Santo António sizi mutlaka bir araya getirir. 😉
