Gerçek İtalyan şehri görmek isteyenlerin bir gününü keyifle geçirebileceği bir şehir Bari. Sohbet eden yaşlılar, oynayan çocuklar ve kapısının önünde makarna yapan kadınlar aslında bizim alıştığımız mahalle kültürünü yaşatıyor. Burada yaşam sokakta akıyor.
Puglia, tam da çizmenin topuğunda sanat, tarih, doğa ve lezzetin merkezi… İtalya’nın güneydoğusunda, bir yanında 800 kilometrelik Adriyatik sahili diğer yanı Tiren Denizi ile çevrelenmiş.
Dünyanın nimetlerinden fazlasıyla pay almış bereketli toprakları, içerisinde güzel minik kasabaları, binlerce yıllık zeytin ağaçları, alabildiğine uzanan üzüm bağları barındırıyor ve hepsi de ziyareti hak ediyor.
Puglia, İtalya’da bu güne kadar adını hep duyduğumuz turistik yerlerin aksine henüz pek de keşfedilmemiş, sessiz sedasız bir bölge. Ama doğası, mimarisi, yemekleri ve şarapları ile gerçek İtalya!
Yunan İmparatorluğu’ndan Romalılara, Türklerden Bizanslılara, İspanyollardan Sicilya Krallığı’na kadar değişik kültürleri topraklarında misafir etmiş topraklar bugün Bari, Brindisi, Foggia, Lecce, Tatanto ve Trani olarak altı bölgeden oluşmakta ve her bir bölge güzel kasabalarla benzersiz manzaralar ve lezzetler sunmakta.
Aynı zamanda değişik kültürlerin katkısıyla, Monte Kalesi, Trulli evleri ve San Michele Arcangelo Manastırı ile UNESCO Dünya Miras Listesi‘ne de üç eser kazandırmış.
Puglia dendiği zaman akla gelen birçok doğal güzelliğin, tarih ve mimarinin yanı sıra, gerçek İtalya lezzetlerini tadabileceğiniz verimli topraklar da ön plana çıkar. Özellikle göz alabildiğine uzanan üzüm bağları ve yolunuzun üstünde bile rastlayabileceğiniz binlerce yıllık zeytin ağaçlarıyla, ekstra saf zeytinyağı ve şarap, ılık bir mevsim ve tuzlu toprakların mükemmel sonucu.
PUGLİA’NIN KALBİ BARİ’DE ATIYOR
Bari, Puglia’nin merkezi; Itria Vadisi ise Alberobello, Locorotondo, Martina Franca, Cisternino ve Ostuni gibi köyleriyle Puglia’nın kalbi…
İtalyanlar daima en iyisi olduklarını düşünürler ve tüm şehirleri kendileri için gurur kaynağıdır. Roma onlar için ‘dünyanın merkezi’dir. Milano için “Az ya da çok, Milano eşsizdir”, Napoli için ise “Ziyaret ettikten sonra ölebilirsiniz” derler. Bari için ise “Eğer Paris’in denizi olsaydı, küçük bir Bari olabilirdi!”
İstanbul’dan bir buçuk saatlik direkt uçuş ile Bari’ye ulaşmak çok kolay. Adriyatik sahilindeki büyük limanına rağmen henüz turistlerin çok tercih ettiği bir şehir olmasa da Karol Wojtyla Havaalanı olduğu için bölgeye gelen herkes yolculuğa Bari’den başlamakta.
Gerçek İtalyan şehri görmek isteyenlerin bir gününü çok keyifle geçirebileceği bir şehir Bari. Murat District ile Yeni Şehir ve Bari Vecchia ile Eski Şehir olarak iki yüzü var Bari’nin…
Eski Şehir (Bari Veccihia-Old Bari) birkaç saatte yürüyerek keyifle dolaşılabilir. Güneydeki tüm büyük İtalyan şehirleri gibi, Bari’de de henüz hırsızlık problemi çözülmemiş ama yerli halkın söylediğine göre oldukça azalmış.
Gündüz saatlerinde eski şehrin ara sokaklarında yürüdüğünüzde, halkın kapıları açık bir şekilde evlerinin önünde yaşadığını görebilirsiniz. Burada yaşam sokakta… Birbirleriyle sohbet eden yaşlılar, sokakta oynayan çocuklar ve kapısının önünde makarna yapan kadınlarıyla aslında bizim alıştığımız mahalle kültürüyle karşılaşıyorsunuz.
BARİ’DE KAPILAR HEP AÇIK
Bari’de evler genelde dar, küçük ve üç katlı. En altta mutfak ve genel yaşam alanı, ikinci katta ebeveyn ve en üstte çocukların odası var. Evlerin kapıları hep açık ve kuşlar girmesin diye kapılarda perdeler asılı
San Nicola yani Noel Baba, Bari’nin sembolü. Herkesin evinde, çantasında mutlaka bir Noel Baba figürü ve ailede ‘Nikola‘ isimli bir amca var.
Eski Şehir ile deniz arasında bulunan San Nicola Kilisesi’nde (Basilico di San Nicola), Demre’den geldiğine inanılan Aziz Nikola’nın iskeletinin yarısı bulunmakta. Bu manastır onlar için o kadar önemli ki sadece Katolikler değil, aynı zamanda Ortodoksların da kilisesi olmuş. Üst katta Katolikler, alt katta Ortodokslar ibadet etmekte.
Bari’nin diğer büyük katedrali ise San Sabino Katedrali (Cattedrale di San Sabino). Bari Kalesi (Castello Svevo-Swabian Castle, İspanyolların işgali sırasında, onlar tarafından yapılmış.
Kalenin hemen karşısında tam bir İtalyan mahallesi var. 96 yaşında olduğu halde hala mısır kızartması yapıp satan yaşlı teyzeyi ya da sokakta patlıcan kızartan ev hanımını görmeniz mümkün.
Dondurmacı Antico Gelatario Gentile ise çeşit çeşit dondurmaları ile tam bir İtalyan klasiği. Piazza del Ferarese ve Piazza Mercantile, bir yandan modern görünümlerine karşılık bir yandan da tarihi binaların ortasında mola verip yerel lezzetleri tatmak ya da bir kahve yudumlamak için ideal kafe ve restoranlar sunuyor.
Gezerken birkaç yerde yuvarlak merdivenler içinde bir aslan heykeli ve ortasında bir sütun görebilirsiniz. Sütunlar bugün çocukların oyun alanı olmuş ancak zamanında suç işleyenleri ya da vergi ödemeyenleri çırılçıplak bağlayıp halka teşhir ettikleri yerlermiş.
BARİ’DE ALIŞVERİŞ ZAMANI
“İtalya’ dayım, biraz da alışveriş” diyorsanız, yeni şehir modern dükkanlar ve markalarla çok çeşitli alternatifler içeriyor. Murat District, Via Sparano, Via Argiro markaları, Corso Cavour ise ikinci el dükkanları bulabileceğiniz adresler.
Porto Veccihio, Bari’nin limanı ve sabah erken saatlerde giderseniz mavi sandallarla balıktan dönen balıkçıları görebilirsiniz. Bari’nin en etkileyici yanı, tüm Puglia bölgesi gibi sokaklarda ekilecek bir santimetre toprak olmamasına rağmen, halkın saksılarla daracık sokaklarda ve balkonlarda yarattığı mucize diyebilirim.
Ferforje balkonlardan sarkan rengarenk çiçekler, Arnavut kaldırımlı sokaklar, her köşe başında bekleyen renkli bir Vespa ile tipik İtalya… Sokaklar pırıl pırıl, çünkü herkes kapısının önünü süpürüyor. Özellikle gece ışıkları yere vurduğunda ayna gibi parlayan taşlar temizliğiyle dikkatinizi çekiyor.
Bari’yi dolaşmanın en güzel yolu yürümek. Çok keyifli olan bir diğer yol da bisikletli arabalar kiralamak. Bir saati yaklaşık 50 euro ve iki kişilik. Aynı zamanda rehberlik hizmeti de veren bisiklet sürücüleri ile, hem turistik yerleri hem de yerel halkın yaşadığı bölgeleri gezebilirsiniz.
Yerel halkın arasında gezerken duyacağınız diyalektik sizi şaşırtmasın. Oldukça farklı, hatta diğer İtalyanların bile anlamadığı bir İtalyanca duyacaksınız!
PANZEROTTİDEN RİCOTTAYA BARİ LEZZETLERİ
Sadece Bari’de değil, tüm Puglia bölgesinde turizm ofisleri diğer dükkanlar gibi öğle saatlerinde kapanıyor ve ne zaman açılacağı da belli olmuyor. Onun için gitmeden önce gerekli bilgileri almak ya da yerel halka sormak faydalı olur. Halk güler yüzlü ve henüz turistlerden bıkmadıkları için sorularınıza sıkılmadan cevap veriyor.
Panzerotti, bizim çiğ böreğimize benziyor. Mozzarella ve domatesli, somonlu ya da etli bulabileceğiniz çeşitlerini mutlaka deneyin.
Deniz ürünleri olmazsa olmazlardan. Her yerde en iyi ve tazesini bulabileceğiniz ham deniz ürünlerini (midye, istiridye gibi) sirke döküp ya da limon sıkıp yiyin.
Tam anlamıyla bir peynir cenneti olan İtalya’nın bu bölgesine ait olan, bizim lor peynirimize benzer ricotta ve sadece Puglia bölgesinde üretilen ve bir günde tüketilmesi gereken dışı mozzarella, içi kaymak olan burrato peynirlerini mutlaka tadın.
Sokaklarda dolaşırken kadınların kapı önünde yaptığını göreceğiniz ‘orecchiette‘ yani şeklinden dolayı ‘kulak’ adını verdikleri makarna türünü deneyin.
‘Focacceria‘ adı verilen focaccio dükkanlarında, bu özel ekmeklerle yapılan sandviç ya da pizzalardan yiyin.
Puglia bölgesinde, bizdeki balıkçılar gibi kasapların hem çiğ et sattığını, hem de pişirerek servis ettiğini görebilirsiniz. Verimli topraklarda yetişen, binbir çeşit otla beslenen hayvanların etleri çok lezzetli. Kasapta et pişirterek yemek, hem ilginç bir deneyim olacaktır, hem de oldukça hesaplı ve lezzetli bir yemek sunar.
Bölgeye has ekstra saf zeytin yağını ve şaraplarını mutlaka tadın.
Genelde yaşlı kadınların yaptığı, kare şeklindeki mısır kızartmalarından tadın. Altı tanesi sadece 1 Euro.
PUGLİA’YA NASIL GİDİLİR?
Türk Hava Yolları’nın direkt uçtuğu Bari’ye ulaşmak çok kolay. Sadece bir buçuk saat gibi kısa bir sürede Bari’ye varıp, birkaç günde bölgeyi gezmek mümkün.
Ya da Roma’ya gittiyseniz ve peşine ekleyebileceğiniz en az iki gününüz varsa Brindisi’ye uçup gerçek İtalya’yı keşfedebilirsiniz. Köyler ve şehirler arasında ulaşım ağı çok gelişmiş değil.
Trenle bölgeyi gezmek çok keyifli olsa da, araba kiralamak, yollardaki köyleri görmek ve kalbinizin (ya da midenizin) sesini dinleyerek istediğiniz yerde durabilmek daha uygun.
FATOŞ PUR
Sabah gazetesi Tatil Eki – 29.11.2015
http://www.sabah.com.tr/turizm/2015/11/29/puglianin-kalbi-bari
